Αμβλυωπία (τεμπέλικο μάτι) – Σχέση με αυτοαντίληψη,
οπτικές και κινητικές δεξιότητες σε παιδιά 3 – 7 ετών

ΣΗΜΑΣΙΑ ΝΕΑΣ Ερευνας (2019): Ελλείμματα στη λεπτή κίνηση και στην ταχύτητα ανάγνωσης έχουν αναφερθεί σε παιδιά σχολικής ηλικίας και σε ενήλικες με αμβλυωπία (τεμπέλικο μάτι). Αυτά τα ελλείμματα έχουν συσχετιστεί  με χαμηλή αυτοαντίληψη σε αθλητικές και γνωστικές (μαθησιακές) διαδικασίες. Και ενώ αυτό ισχύει για παιδιά σχολικής ηλικίας, δεν έχει αναφερθεί ακόμα κάτι σχετικό για μικρότερες ηλικίες (3 – 7 χρονών).

Σκοπός Έρευνας: Να καθοριστεί αν η αμβλυωπία (τεμπέλικο μάτι) σχετίζεται με αλλαγή στην αυτοαντίληψη σε μικρά παιδιά και αν οποιαδήποτε αλλαγή έχει σχέση με ελλείμματα στις οπτικές δεξιότητες (πχ στερεοσκοπική όραση) και στη λεπτή κίνηση.

Σχεδιασμός: Περίοδος διεξαγωγής Ιανουάριος 2016 – Μάιος 2018 στο Pediatric Vision Laboratory. Συμμετείχαν 100 παιδιά ηλικίας 3 με 7 ετών (60 παιδιά με αμβλυωπία, 30 παιδιά χωρίς αμβλυωπία αλλά με παρελθόν στραβισμού, ανισομετρωπίας (διαφορά βαθμών στα μάτια) ή και τα δύο, και 20 παιδιά χωρίς κάποιο οπτικό πρόβλημα (control group).

Αποτελέσματα: Τα παιδιά με αμβλυωπία (28 κορίτσια και 32 αγόρια) είχαν σημαντικά χαμηλότερα scores σε τομείς της αυτοαντίληψης που σχετίζεται με την αποδοχή τους από τους συνομηλίκους τους και τις αθλητικές τους ικανότητες σε σχέση με το control group. Ανάμεσα στα παιδιά με αμβλυωπία, η αυτοαντίληψη της αθλητικής ικανότητας σχετιζόταν κατά πολύ με την στόχευση και το πιάσιμο μπάλας (λεπτή κίνηση) καθώς και την στερεοσκοπική όραση. Τα παιδιά με ιστορικό στραβισμού και ανισομετρωπίας, χωρίς αμβλυωπία, είχαν επίσης σημαντικά χαμηλότερα scores.

Συμπέρασμα: Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η χαμηλή αυτοαντίληψη σε τομείς αποδοχής και αθλητικών ικανοτήτων αναδεικνύει τις συνολικές επιπτώσεις που έχει η μη φυσιολογική ανάπτυξη της όρασης στην καθημερινότητα παιδιών με αμβλυωπία.

Δημοσίευση JAMA Ophthalmology, Φεβρουάριος 2019 LINK to Journal (in English)

Self-perception in Children Aged 3 to 7 Years With Amblyopia and Its Association With Deficits in Vision and Fine Motor Skills
Eileen E. Birch, PhD1,2Yolanda S. Castañeda, BSN1Christina S. Cheng-Patel, BS1et al 

ΕyeCanLearn – Φ. Βελισσαράκος, Αν. Οπτομέτρης / Σχολιασμός έρευνας

Οι συγγραφείς του άρθρου αναφέρουν ότι παλαιότερες έρευνες έχουν αναδείξει την συντριπτική επίδραση που έχει η αμβλυωπία στην συνολική οπτική λειτουργία, πέρα από την οπτική οξύτητα (καθαρότητα όρασης). Επεκτείνεται λοιπόν και στην κινητική απόδοση, στην ικανότητα ανάγνωσης, στην αυτοαντίληψη σε παιδιά σχολικής ηλικίας (ΣΧΕΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ ECL). Αυτό είναι το πρώτο άρθρο – έρευνα που εξετάζει την επίδραση της αμβλυωπίας σε παιδιά μικρότερης ηλικίας (3-7 ετών) και αναδεικνύει παρόμοια αποτελέσματα σε τομείς αυτοαντίληψης, λεπτής κίνησης και οπτικών δεξιοτήτων. Σημαντικό είναι ότι αναφέρει την στερεοσκοπική οξύτητα ώς μεγαλύτερο εμπόδιο σε διάφορες κινητικές λειτουργίες, μεγαλύτερο και από την οπτική οξύτητα (που συνήθως είναι το μόνο που απασχολεί ειδικούς και γονείς).

Ας ελπίσουμε ότι έρευνες σαν αυτές θα ανοίξουν τον δρόμο όχι μόνο στην έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της αμβλυωπίας αλλά και σε αποδεδειγμένα καταλληλότερους τρόπους αντιμετώπισης όπως είναι το οπτομετρικό Vision Training / Therapy. To Vision Training όπως εφαρμόζεται στο EyeCanLearn από το 2003 περιλαμβάνει την ενίσχυση όλων των οπτικών δεξιοτήτων που επηρεάζονται από την μη φυσιολογική ανάπτυξη της όρασης εξαιτίας της αμβλυωπίας. Το πρόγραμμα ασκήσεων παρέχει πληθώρα αισθητηριακών και κινητικών εμπειριών ώστε να αναπτυχθούν οι οπτικές δεξιότητες σωστά και συνολικά. Περιλαμβάνει στερεοσκοπικές ασκήσεις διόφθαλμης συνεργασίας, ασκήσεις οφθαλμικών κινήσεων, οπτικοκινητικής συνεργασίας, συντονισμού όρασης – ισορροπίας – κίνησης κ.α. Παράλληλα, η φιλοσοφία και επιστημονική προσέγγιση στο θέμα της αμβλυωπίας ακολουθούν τα νέα ερευνητικά δεδομένα. Τα δεδομένα αυτά δείχνουν ότι ο παραδοσιακός τρόπος αντιμετώπισης του τεμπέλικου ματιού, το κλείσιμο (κάλυψη) του καλού ματιού για πολλές ώρες , δεν είναι ο καταλληλότερος και αποτελεσματικότερος τρόπος αντιμετώπισης.

Φώτης Βελισσαράκος, Αναπτυξιακός Οπτομέτρης (CV-LinkedIn)  

Τι είναι η ΑΜΒΛΥΩΠΙΑ;

Είναι η χαμηλότερη από το φυσιολογικό (10/10) οπτική οξύτητα (καθαρή όραση) που δεν βελτιώνεται ακόμα και όταν το άτομο φορέσει γυαλιά.  Ουσιαστικά το ένα μάτι (σε κάποιες περιπτώσεις και τα δύο) έχει “ατονήσει-τεμπελιάσει”. Όλη τη “δουλειά” την κάνει το άλλο “καλό μάτι”.

Η αδυναμία του ματιού δεν σχετίζεται μόνο με την οπτική οξύτητα (καθαρότητα όρασης) αλλά και με πολλές άλλες λειτουργίες του πχ κίνηση, εστίαση, συνεργασία με το άλλο μάτι, αισθητηριακή και αντιληπτική ολοκλήρωση.

Σεμινάριο Ινστιτούτου EyeCanLearn
25 & 26 Μαΐου 2019
«ΑΜΒΛΥΩΠΙΑ: Νέα δεδομένα και τρόποι αντιμετώπισης»
Amblyopia Treatment for the 21st Century

Προσκεκλημένος Οπτομέτρης: ROBERT B. SANET, O.D., F.C.O.V.D
Επιμέλεια-Σχεδιασμός: Φώτης Βελισσαράκος, Αν.Οπτομέτρης

Απευθύνεται σε κάθε οπτικούς – οπτομέτρες και φοιτητές οπτικής οπτομετρίας