Όραση και Σχολική Απόδοση
Η σχέση της όρασης με την απόδοση ενός παιδιού στο σχολείο είναι πολύ σημαντική καθώς δυσλειτουργίες οπτικών δεξιοτήτων εμποδίζουν, άλλοτε περισσότερο, άλλοτε λιγότερο, τη διάρκεια συγκέντρωσης, τη διάθεση για μελέτη, την ταχύτητα επεξεργασίας, την ικανότητα πρόσληψης, συγκράτησης και ανάκλησης οπτικών δεδομένων, την αποτελεσματική απόδοση σε διαδικασίες όπως η ανάγνωση, η γραφή, η αντιγραφή, η άθληση κ.α. Οι γονείς, οι δάσκαλοι και άλλοι ειδικοί πρέπει να είναι ενήμεροι για τα συμπτώματα και τις ενδείξεις μιας οπτικής δυσλειτουργίας που δεν περιορίζονται στο αν ένα παιδί βλέπει καθαρά ή όχι. Η σχέση αυτή αφορά σε παιδιά ΜΕ ή ΧΩΡΙΣ μαθησιακές δυσκολίες.
“Το 80% των μαθητών με αναγνωστικές δυσκολίες έχουν βασικές οπτικές δυσλειτουργίες που δεν σχετίζονται με το πόσο καθαρά βλέπουν ή με το αν χρειάζονται γυαλιά ή όχι”
Σημαντικότερες Ενδείξεις – Συμπτώματα
- αποφυγή ανάγνωσης και γραφής
- χάσιμο σειράς – θέσης κατά την ανάγνωση, γραφή, αντιγραφή
- κακή στοίχιση αριθμών/στηλών με αριθμούς
- πονοκέφαλος/ζαλάδα ύστερα από κοντινή εργασία
- διπλωπία, oι λέξεις στο κείμενο φαίνονται διπλές
- θολή όραση από το ξεκίνημα ή λίγο μετά από κοντινή εργασία
- οι λέξεις στο κείμενο «κινούνται» ή «χορεύουν»
- κόκκινα, ερεθισμένα μάτια ύστερα από κοντινή εργασία
- αίσθηση νύστας κατά την διάρκεια κοντινής εργασίας
- κλείσιμο/κάλυψη ενός ματιού κατά το διάβασμα
- μειωμένη διάρκεια προσοχής – δυσκολία συγκέντρωσης
- παράλειψη μικρών λέξεων στην ανάγνωση, αντικατάσταση λέξεων με άλλες που μοιάζουν οπτικά (στις αρχικές συλλαβές)
“Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ένα παιδί δεν θα αναφέρει εύκολα συμπτώματα”
Αφού το παιδί μου βλέπει καλά, πώς γίνεται να έχει κάποια δυσλειτουργία όρασης;
Η καθαρή όραση (10/10) δεν εξασφαλίζει καλή λειτουργία της όρασης. Για να λειτουργεί η όραση με άνεση και ακρίβεια σε διάφορες πτυχές της ανθρώπινης δραστηριότητας (εργασία, σχολείο, αθλητισμός) είναι απαραίτητο όλες οι οπτικές δεξιότητες να λειτουργούν φυσιολογικά. Αυτές έχουν να κάνουν με τη συλλογή και επεξεργασία της οπτικής πληροφορίας. Όταν η όραση δεν λειτουργεί σωστά παρατηρούνται συμπτώματα, ενδείξεις, δυσκολίες, όπως αυτά που περιγράφονται παραπάνω (κίτρινο πλαίσιο) ή αυτά που θα βρείτε στον σύνδεσμο για το ερωτηματολόγιο / λίστα συμπτωμάτων.
Όραση & Μαθησιακές Δυσκολίες
Οι μαθησιακές δυσκολίες αποτελούν ένα μεγάλο και σύνθετο τομέα. Τα συμπτώματα και οι ενδείξεις αυτών των δυσκολιών δεν περιορίζονται σε μια δραστηριότητα, πχ μόνο στην ανάγνωση, αλλά συνήθως εμφανίζονται σε διάφορες πτυχές της καθημερινότητας ενός παιδιού, ανάλογα βέβαια με την περίπτωση. Όσοι έχουν ασχοληθεί με παιδιά που αντιμετωπίζουν μαθησιακού τύπου δυσκολίες, γνωρίζουν πολύ καλά την πολυπλοκότητα και τον πολυπαραγοντικό τους χαρακτήρα. Κάποια συμπτώματα – ενδείξεις είναι κοινά με αυτά που παρατηρούμε στις οπτικές δυσλειτουργίες, όπως πχ.: το παιδί αποφεύγει τη μελέτη-ανάγνωση-γραφή, κουράζετε γρήγορα όταν διαβάζει, χάνει σειρές, πηδάει λέξεις, κάνει αντικατάσταση λέξεων με άλλες που μοιάζουν, έχει αργό ρυθμό στην ανάγνωση, έχει φτωχή κατανόηση κειμένου, ξεχνάει εύκολα λέξεις που είδε πρόσφατα, αντιγράφει με λάθη, έχει φτωχή απόδοση σε ζωγραφική/σχέδιο/κατασκευές κ.α. Η εξάσκηση των αδύναμων οπτικών δεξιοτήτων θα βελτιώσει την απόδοση του παιδιού σε όλα τα παραπάνω πεδία. Σημαντική βελτίωση επιτυγχάνεται στις δυσκολίες ανάγνωσης, στη διάρκεια προσοχής, στην ταχύτητα εκτέλεσης γραφοκινητικών διαδικασιών, στις αθλητικές δραστηριότητες κ.α.
Video (en): Η κρυμμένη σχέση όρασης και δυσκολιών στο σχολείο
Συνέντευξη με μια δασκάλα που έχει καταλάβει καλά αυτή τη σχέση
Ενημερωτικό Φυλλάδιο
“Μαθησιακές Δυσκολίες, Διάσπαση Προσοχής, Δυσλεξία: Ο πραγματικός ρόλος της Όρασης”
Ένα πολύτιμο βιβλίο για γονείς, εκπαιδευτικούς και άλλους ειδικούς
ΟΡΑΣΗ, ΜΥΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ
από το 2003
Αντιμετώπιση προβλημάτων στη σχέση όρασης και σχολικής απόδοσης
Εξειδικευμένη Ανάλυση
Ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού, συμπτώματα, ενδείξεις, δυσκολίες, διαμορφώνεται η ακολουθία και η διάρκεια των τεστ της αξιολόγησης για τον εντοπισμό οπτικών δυσλειτουργιών που συνήθως σχετίζονται και επηρεάζουν την απόδοση ενός παιδιού σε μαθησιακό, αθλητικό, κοινωνικό και συναισθηματικό επίπεδο στο σχολείο ή αλλού.
Αναλύονται σε βάθος όλες οι οπτικές δεξιότητες συλλογής και επεξεργασίας οπτικών πληροφοριών σύμφωνα με τα κριτήρια που έχουν αναπτυχθεί στο EyeCanLearn από το 2003.
Προγράμματα Ασκήσεων
Η πλειοψηφία των μαθητών με οπτικές δυσλειτουργίες που επηρεάζουν τη σχολική τους απόδοση βλέπουν καθαρά, 10/10. Η μορφή των οπτικών δυσλειτουργιών που συναντάμε στους μαθητές λοιπόν δεν σχετίζεται με το αν χρειάζονται γυαλιά ή όχι.
Η αντιμετώπιση αυτών των μορφών οπτικής δυσλειτουργίας απαιτεί την παρακολούθηση ειδικών προγραμμάτων ασκήσεων όρασης (vision training/ vision therapy) για την ενίσχυση των δεξιοτήτων συλλογής και επεξεργασίας οπτικών πληροφοριών.
Κάθε μαθητής έχει διαφορετικό προφίλ οπτικών δυσλειτουργιών, δυσκολιών στο σχολείο και άλλων γνωστικών ή συμπεριφοριστικών χαρακτηριστικών. Ο σχεδιασμός προγραμμάτων οπτικής εξάσκησης απαιτεί βαθιά γνώση και εμπειρία.
Αποτελέσματα
Με την επιτυχημένη αντιμετώπιση των οπτικών δυσλειτουργιών παρατηρούνται τα παρακάτω οφέλη (χωρίς να περιορίζονται μόνο σε αυτά):
> Αλλάζει η προσέγγιση και το κίνητρο για μάθηση
> Η ανάγνωση και η γραφή γίνεται πιο άνετη και γρήγορη
> Αυξάνεται η διάρκεια προσοχής και μελέτης
> Η οριοθέτηση στο χώρο, στο χαρτί και στο βιβλίο είναι πλέον δεδομένη
> Βελτιώνεται η αυτοπεποίθηση και το κίνητρο για ομαδικά παιχνίδια
> Ο χρόνος “τριβής” με ανάγνωση και γραφή μεγαλώνει και τα μαθησιακά κενά μικραίνουν
> Η παρατηρητικότητα και η “απορρόφηση” οπτικών πληροφοριών αυξάνει σε ταχύτητα και εύρος
Το διάστημα στο οποίο αυτές οι παρατηρήσεις αρχίζουν να είναι ορατές, κατά την διάρκεια ενός προγράμματος ασκήσεων ποικίλει, αλλά συνήθως παρατηρούνται νωρίς σε ένα πρόγραμμα που εξελίσσεται σωστά.
Από το 2003 μέχρι σήμερα στο ECL έχουμε αντιμετωπίσει εκατοντάδες περιπτώσεις παιδιών με οπτικές δυσλειτουργίες που εμπόδιζαν την απόδοση τους σε διάφορους τομείς της σχολικής δραστηριότητας (με ή χωρίς μαθησιακές δυσκολίες). Βασικός τρόπος ενίσχυσης της οπτικής λειτουργίας και κατ’ επέκταση της συνολικής απόδοσης είναι οι οπτομετρικές ασκήσεις (ακολουθία ασκήσεων ανάλογα με τις ανάγκες). Οι ασκήσεις ενός προγράμματος επιδρούν στις βασικές δεξιότητες που είναι απαραίτητες για την καλή απόδοση στο σχολείο χωρίς να παραπέμπουν σε σχολική δραστηριότητα (πχ ανάγνωση, γραφή) και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό για έναν μαθητή ή μια μαθήτρια με χαμηλή αυτοπεποίθηση που έχει απογοητευεί από την υπερπροσπάθεια.
Νέα / Άρθρα Eye Can Learn
H Brenda Montecalvo στην Ελλάδα
Η Brenda Montecalvo στην Ελλάδα ! [...]
Η σημασία της οπτικοχωρικής αντίληψης
Η σημασία της οπτικοχωρικής αντίληψης στις επιστήμες (STEM) Φώτης Βελισσαράκος, Αν. Οπτομ. FCOVD [...]
Παρουσίαση Βιβλίου
Όραση, Μυστικά για Σχολική Επιτυχία Ένα πολύτιμο βιβλίο για γονείς, εκπαιδευτικούς, οπτικούς-οπτομέτρες και άλλους [...]